Scroll for english
International Workers of Athens (ομάδα εργασίας της συνέλευσης Solidarity with Migrants)
«Οι άνθρωποι ξυπνούν στις 4 ή στις 5 το πρωί για να πάνε να δουλέψουν στα χωράφια. Μερικές φορές δεν πληρώνονται καν. Τα αφεντικά τα εκμεταλλεύονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις πληρώνονται 25 ευρώ για 12 ώρες εργασίας. Ψίχουλα! Ξυπνώντας στις 4, επιστρέφοντας στις 18, πότε έχεις χρόνο για φαγητό και ξεκούραση; Πότε έχεις χρόνο να κάνεις κάτι άλλο εκτός από τη δουλειά; Αυτό δεν είναι ζωή!».
Εισαγωγή:
Τους τελευταίους μήνες, η συνέλευση Solidarity With Migrants συγκέντρωσε και συζήτησε εμπειρίες σε κοινές θεματικές συνελεύσεις ντόπιων-μεταναστών/στριών-διεθνιστών/στριών σχετικά με τις συνθήκες εργασίας για τους μετανάστες εργάτες στην Αθήνα και γύρω από αυτήν. Αυτό το κείμενο είναι το πρώτο βήμα της συλλογικής μας προσπάθειας. Περιλαμβάνει αρχικούς προβληματισμούς, μια προσπάθεια χαρτογράφησης των τόπων εκμετάλλευσης, μαρτυρίες και μερικά σημεία ανάλυσης για το πώς οι πολιτικές του ρατσισμού και της μετανάστευσης διασταυρώνονται με τους μηχανισμούς εκμετάλλευσης. Ωστόσο, δεν αρκεί η συλλογή και η ανταλλαγή πληροφοριών. Οι ακόλουθες σελίδες είναι μια συν-έρευνα: ένα σημείο εκκίνησης μιας συλλογικής και αυτόνομης διαδικασίας μέσω της οποίας η παραγωγή γνώσης είναι επίσης μια ευκαιρία για αμοιβαία μάθηση, ξε-μάθηση στερεοτύπων και συλλογική αυτοδιάθεση, για έκφραση αντιφάσεων και συγκρούσεων, για την αναγνώριση και την υπέρβαση των ταξικών, φυλετικών και έμφυλων διαφορών και μεταξύ ανθρώπων που μοιράζονται διαφορετικές πολιτικές προοπτικές και ιδεολογίες.
«Η συν-έρευνα είναι η οργάνωση της εργατικής αυτονομίας, ή δεν υπάρχει»
Τοποθεσίες και Κλάδοι
Αρχικά, γνωρίσαμε, συζητήσαμε και χαρτογραφήσαμε μαζί βασικούς τόπους εκμετάλλευσης μεταναστών εργατών, ιδιαίτερα τη Ριτσώνα, τη Μάνδρα και τον Ασπρόπυργο, το λιμάνι μεταξύ Πειραιά και Ελευσίνας, αλλά και άλλες εμπειρίες που συγκεντρώθηκαν στη Ρόδο και στις αγροτικές περιοχές γύρω από την Πάτρα.
«Μας πάνε στο σταθμό των λεωφορείων και μας αναθέτουν σε διάφορες εργασίες. Ασχολούμαστε με τα ψάρια, ανακύκλωση των σκουπιδιών, υπάρχει χώρος για πλύσιμο σεντονιών ξενοδοχείων, σήμανση προϊόντων, φόρτωση και εκφόρτωση φορτηγών και άλλος χώρος όπου τυπώνουν εφημερίδες».
Από την Αθήνα, και γύρω από τη Μάνδρα και τον Ασπρόπυργο, παίρνουν κόσμο από σταθμούς λεωφορείων της πόλης και τα μεταφέρουν σε αυτή την περιοχή και σε αποθήκες, που φαίνονται κλειστές από έξω, όπου προσλαμβάνονται εργάτες/τριες για διαφορετικές εργασίες:
1. Σήμανση (barcodes) για εθνικές και πολυεθνικές εταιρείες, όπως τα Jumbo και η Henkel. 2. Πλύσιμο σεντονιών και πετσετών από ξενοδοχεία και νοσοκομεία. 3. Εργασία στη βιομηχανία επεξεργασίας ψαριών. 4. Εργασία σε τυπογραφείο εφημερίδων. 5. Ανακύκλωση των σκουπιδιών. 6. Φόρτωση και εκφόρτωση εμπορευμάτων.
«Δούλεψα για τα Jumbo. Έβαλα ετικέτα στα προϊόντα για 9 έως 10 ώρες καθημερινά. Με πλήρωσαν 28 ευρώ, αλλά πληρώνεις 5 με 10 ευρώ για να φτάσεις εκεί ή να επιστρέψεις, τι αξία έχει; Εφυγα. Αλλά έχω χαρτιά και μπορώ να βρω κάτι άλλο. Πολλοί άνθρωποι εργάζονται κάτω από αυτές τις συνθήκες «γιατί δεν έχουν χαρτιά και μπορούν εύκολα να εκβιαστούν. Δεν έχουν εναλλακτικές»
Οι άνθρωποι εργάζονται για εταιρείες με συμβάσεις με αυτές τις συγκεκριμένες εργασίες. Για τις εργασίες επισήμανσης, για παράδειγμα, δεν προσλαμβάνονται από τα Jumbo και τη Henkel ή άλλες εταιρείες που παρέχουν προϊόντα προς επισήμανση, αλλά για υπεργολάβους. Οι άνθρωποι εργάζονται από τις 6 π.μ. συνεχόμενα, κατά μέσο όρο 8 έως 10 ώρες, 8 ώρες πληρώνονται 28 ευρώ (3,5 ευρώ/ώρα), 10 ώρες πληρώνονται 36 ευρώ (3,6 ευρώ/ώρα). Αυτοί οι άνθρωποι που διοικούν εργαζομένους είναι συνήθως μεσάζοντες, όχι τα πραγματικά αφεντικά των εταιρειών όπου εργάζονται οι άνθρωποι. Συνήθως προτιμώνται εργαζόμενοι χωρίς χαρτιά, αλλά υπάρχουν και άτομα με χαρτιά. Οι τελευταίοι/ες πληρώνονται μόνο λίγο παραπάνω.
«Τα αφεντικά είναι Έλληνες και βάζουν λεφτά, φορτηγά και βανάκια. Οι μεσάζοντες είναι ξένοι και κρατούν μέρος των χρημάτων»
Από την πανδημία του COVID-19, η διαδικασία μετατροπής των hotspot και των στρατοπέδων προσφύγων σε ένα μόνιμο υπαίθριο σύστημα φυλακών λειτουργεί σταθερά. Για την περιοχή της Αττικής, αυτό σήμαινε το κλείσιμο των στρατοπέδων προσφύγων εντός και πλησίον της πόλης (Ελευσίνα, Σκαραμαγκάς, Ελαιώνας, Οινόφυτα) και συγκέντρωση μεταναστευτικού πληθυσμού σε λιγότερους απομονωμένους χώρους στρατοπέδων (Σχιστό, Ριτσώνα, Μαλακάσα, Θήβα), με αυστηρότερους περιορισμούς. Περιμετρικά Τείχη και 24/7 ιδιωτική ασφάλεια. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτά τα στρατόπεδα που εξακολουθούν να υπάρχουν σήμερα βρίσκονται σε βασικούς χώρους εκμετάλλευσης μεταναστών εργαζομένων. Γύρω από τη Ριτσώνα, άνθρωποι εργάζονται στη γεωργία και στη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων. Μια σειρά από φαινομενικά κλειστές αποθήκες λειτουργούν κοντά στα στρατόπεδα προσφύγων της Μαλακάσας, των Οινόφυτων (κλειστά προς το παρόν) και της Ριτσώνας. Το ημερομίσθιο κυμαίνεται μεταξύ 30 και 40 ευρώ, δεν καταβάλλονται αργίες και αναρρωτικές άδειες και αυθαίρετα αφαιρείται ένα ποσό σε περίπτωση καθυστερημένης άφιξης στη δουλειά. Στην εργασία δεν υπάρχουν μέτρα ασφαλείας ή εξοπλισμός ασφαλείας.
«Τραυματίστηκα ήδη 3 φορές στο μηχάνημα κοπής… αν δεν είμαι αρκετά γρήγορος, το αφεντικό μου φωνάζει λέξεις όπως «σκατά»… αλλά δεν θέλω να κάνω περισσότερα κομμάτια γιατί αυτό επηρεάζει και τους άλλους εργάτες στη γραμμή»
Στη Ρόδο, ειδικά γυναίκες προσλαμβάνονται για την καθαριότητα ξενοδοχείων κατά την τουριστική περίοδο. Η δουλειά είναι συνήθως περίπου 8 ώρες την ημέρα και στα χαρτιά, οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα για μια ημέρα άδειας την εβδομάδα, αλλά είναι πολύ δύσκολο να το αποκτήσουν. Οι εργαζόμενες αναγκάζονται να εργάζονται επιπλέον ώρες εάν δεν τελειώσει η εργασία και δεν πληρώνονται αυτές οι ώρες. Τέτοιες πρακτικές χρησιμοποιούνται επίσης για την ενίσχυση των ρατσιστικών διακρίσεων μεταξύ λευκών και μαύρων και καφέ εργαζομένων.
«Όταν δούλευα σε ένα ξενοδοχείο, οι λευκοί εργάτες τελείωναν στις 15:30. Για εμάς [οι μαύρες/οι] ήταν διαφορετικό, μας ανάγκαζαν να μείνουμε περισσότερο και οι επιπλέον ώρες δεν πληρώνονταν».
Γύρω από την Πάτρα προσλαμβάνονται αρκετοί εργάτες στα αγροτικά χωράφια σε αυτήν την περιοχή ανάλογα με τις εποχές και τα προϊόντα, κυρίως πορτοκάλια και ελιές. Οι άνθρωποι μένουν σε εγκαταλελειμμένα και ερειπωμένα κτίρια και αν ο καιρός δεν είναι καλός για δουλειά στα χωράφια μένουν χωρίς καμία πληρωμή ή υποστήριξη.
«Οι άνθρωποι ξυπνούν στις 4 ή 5 το πρωί για να πάνε να δουλέψουν στα χωράφια. Κάποιες φορές δεν πληρώνονται καν. Τα αφεντικά τα εκμεταλλεύονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις πληρώνονται 25 ευρώ για 12 ώρες εργασίας. Ψίχουλα! Ξυπνώντας στις 4 το πρωί επιστρέφοντας στις 6 το απόγευμα, πότε έχεις χρόνο για φαγητό και ξεκούραση; Πότε έχεις χρόνο να κάνεις κάτι άλλο εκτός από τη δουλειά; Αυτό δεν είναι ζωή!».
Χαρτιά και Συμβάσεις
Ανάλογα με το είδος της εργασίας και άλλους παράγοντες, τόσο οι μετανάστες/στριες χωρίς χαρτιά όσο και οι εγγεγραμμένοι/ες εργαζόμενοι/ες απασχολούνται για αυτές τις θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που συλλέχθηκαν, οι εργάτες/τριες χωρίς χαρτιά προτιμώνται στη γεωργία και στις εργασίες στις αποθήκες, που περιγράφονται παραπάνω. Οι εταιρείες δεν προσφέρουν καμία σύμβαση, εξοικονομούν φόρους, ασφάλειες και εισφορές για τους εργαζόμενους. Σε μέρη όπου τα άτομα με και χωρίς χαρτιά εργάζονται μαζί, τα εργαζόμενα χωρίς χαρτιά συχνά αμείβονται λιγότερο. Συχνά, τα συμβόλαια αναφέρουν μόνο ένα κλάσμα των ωρών εργασίας που πραγματοποιήθηκαν πραγματικά. Συχνά, μόνο μέρος του μισθού καταβάλλεται στον τραπεζικό λογαριασμό των εργαζομένων, ενώ το υπόλοιπο δίνεται σε μετρητά. Αλλαγές στην εργασιακή κατάσταση και τις αμοιβές επιβάλλονται άτυπα στους εργαζόμενους, χωρίς αλλαγές στη σύμβαση.
Οι «ενδιάμεσοι» ή μεσάζοντες
Σε πολλές μαρτυρίες αναφέρονται μεσάζοντες. Έχουν διάφορα ονόματα και καθήκοντα (μικρό αφεντικό, μεσαίος, οδηγός, προϊστάμενος) αλλά λειτουργούν πάντα ως «μεσολαβητές» μεταξύ εργοδότη και μεταναστών/στριών εργαζομένων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι η μόνη επαφή που έχουν οι εργαζόμενες με την εταιρεία του εργοδότη. Βρίσκουν νέους εργάτες, ελέγχουν τις εργάτριες, σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγούν εργάτες/τριες στο χώρο εργασίας. Πληρώνουν μεταναστά εργαζόμενα και περικόπτουν τους μισθούς τους. Συχνά είναι και οι ίδιοι μετανάστες εργάτες. Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, το φύλο είναι επίσης μια άλλη μορφή εκμετάλλευσης, πολλές γυναίκες έχουν αναφέρει ότι κακοποιούνται στους χώρους εργασίας.
«Το αφεντικό της είπε ότι μπορεί να βρει τη δουλειά αν κάνει σεξ μαζί του. Το αφεντικό το έκανε ήδη με άλλα κορίτσια»
Αυτοοργάνωση, Αυτοδιάθεση και Αυτονομία
Στην Αθήνα, υπάρχει γενικά μια αναγνωρισμένη αδυναμία των συνδικάτων να οργανώσουν αγώνες στους περισσότερους χώρους εργασίας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για εργαζομένους/ες που προέρχονται από μειονοτικές ομάδες όπως μετανάστες/στριες, ή Ρομά, αλλά και για άτομα που φυλετικά σεξουαλικοποιούνται λόγω του χρώματος του δέρματός τους ή της έμφυλης ταυτότητας. Και γενικά άτομα που αναγκάζονται να ζήσουν τη συνθήκη του «μεταναστευτικού», τα οποία είναι θεσμικά αποκλεισμένα από πολλά κοινωνικά δικαιώματα. Παρά αυτές τις συνθήκες, οι άνθρωποι όχι μόνο αντιστέκονται και επιβιώνουν σε μια τέτοια συστημική εκμετάλλευση, αλλά και αυτοοργανώνονται.
«Μας είπαν από σήμερα παίρνουμε 10 ευρώ περισσότερα από την πληρωμή σας – έτσι θα παίρνετε πλέον 30 ευρώ την ημέρα. Μας πληρώνουν 50 ευρώ και ήδη παίρνουν 10 για τη μεταφορά στην αποθήκη. Κοιτάζω τον άλλο εργάτη και όταν ήρθε το μικρό αφεντικό να μας πάρει, αυτό με ρώτησε – θα έρθεις στη δουλειά σήμερα – του είπα – όχι! – Και όταν το μικρό αφεντικό ρώτησε τον άλλο εργάτη – και εσύ; – είπε όχι! – Δεν πήγαμε στη δουλειά και την επόμενη μέρα συναντηθήκαμε με το μεγάλο αφεντικό, που μας είπε ότι δεν ήξερε ότι το άλλο αφεντικό ήθελε 10 ευρώ παραπάνω από εμάς, και τελικά, είπε ότι όλα θα είναι όπως ήταν πριν».
_________________________
A Co-research Analysis on racist exploitation in Athens — Short Version – Work on progress International Workers of Athens (a working group of Solidarity With Migrants Assembly)
“People wake up at 4 or 5AM to go to work in the fields. Sometimes they are not even paid. The bosses take advantage of them. In some cases are paid 25 euros for 12 hours of work. Peanuts! Waking up at 4, coming back at 18, when do you have time to eat and rest? When do you have time to do something else apart from work? This is not a life!”
Intro
Over the last few months, the Assembly of Solidarity with Migrants collected and discussed experiences, in common assemblies of locals-migrants-international solidarians, on the labour conditions for migrant workers in and around Athens. This document is the first step of our collective endeavour. It includes initial reflections, an attempt to map the sites of exploitation, testimonies and a few points of analysis on how racism and migration policies intersect with exploitation mechanisms. However, it is not enough to collect and share information. The following pages are a co-research: a starting point of a collective and autonomous process by which the production of knowledge is also an opportunity for learning and self-determination, for expressing contradictions and conflicts; for recognising and overcoming the class, race and gender differences between people who share different political perspectives and ideologies.
“Either co-research is the organization of workers’ autonomy, or it does not exist”
Locations / Sectors
Initially we met and mapped together key sites of exploitation of migrant workers, especially Ritsona, Mandra and Aspropyrgos, and the port area stretching between Pireaus and Elefsina, but also other experiences where gathered on Rhodos and the agricultural areas around Patras.
“They take us at the bus station and assign us to different works. We deal with fish; recycling the trash; there is a place for washing bed sheets of hotels, labelling products, loading and unloading of trucks and another place where they print newspapers”
Around Mandra and Aspropyrgos, people are taken from bus stations in the city and brought to this area in warehouses, which look closed from outside, where workers are hired for different tasks.
1. Labelling (barcodes) for national and multinational companies, such as Jumbo and Henkel. 2. Washing bed sheets and towels coming from hotels and hospitals. 3. Working in the fish processing industry. 4. Working in a newspaper printing press. 5. Recycling the trash. 6. Loading and unloading goods.
“I worked for Jumbo. I labelled products for 9 to 10 hours everyday. They paid me 28 euros, but you pay 5 to 10 euros to get there or come back, what’s the value for it? I left. But I have papers and can find something else. Many people work under these conditions ‘cause they do not have papers and can be easily blackmailed. They don’t have alternatives”
People work for companies contracted with these specific tasks. For the labelling tasks, for example, they are not hired by Jumbo, Henkel or other companies providing products to be labeled, but for subcontractors. People work from 6am ongoing, an average of 8 to 10 hours, 8 hours are paid 28 euro (3.5€/hour), 10 hours are paid 36 euro (3.6€/hour). Those people who manage workers are usually middlemen, not the actual bosses of the companies where people work. Workers without documents are usually preferred, but there are also people with documents. The latter are paid only a little bit more.
“The bosses are Greek and they put money, trucks and vans. The middle-men are foreigners and they keep part of the money”
Since the COVID-19 pandemic, the process of turning hotsposts and reception camps into a permanent open-air prison system has worked steadily. For the Attiki region, this meant the closure of camps within and close to the city (Elefsina, Skaramangas, Eleonas, Oinofita) and the concentration of migrant population in fewer isolated camps (Schisto, Ritsona, Malakasa, Thiva), with stricter restrictions, perimetral walls and 24/7 private security. It is not irrelevant that those camps that are still open today are located in key sites for the exploitation of migrant workers. Around Ritsona, people work in farming and in the food processing industry, for example in companies subcontracted by LIDL. A number of seemingly-closed warehouses operate near the refugees’ camps of Malakasa, Oinofyta (currently closed) and Ritsona. The daily wage is between €30 and €40, holidays and sick leaves are not paid and an amount is arbitrarily deducted if arriving late at work. On the job there are no safety measures or safety equipment.
“I was already injured 3 times at the cutting machine… if I am not fast enough, the boss is shouting me words like “shit”… but I don’t want to do more pieces because this also affects the other workers along the assembly line”
In Rhodos, especially women are hired to clean hotels during the tourist season. The job is usually about 8 hours per day and on paper, workers have the right to a day off per week, but it is very difficult to get it. Workers are forced to work extra hours if the work is not finished and these hours are not paid. Such practices are also used to reinforce racist discrimination between white and black and brown workers.
“When I was working in a hotel, the white workers were finishing at 15:30. For us [blacks] was different, they were forcing us to stay longer and the extra hours were not paid”
Around Patras, several workers are hired in the agricultural fields in this area according to the different seasons and products, mainly oranges and olives. People are left in abandoned and ruined buildings and if the weather is not good for working in the fields are left without any payment or support.
“People wake up at 4 or 5 in the morning to go to work in the fields. Sometime they are not even paid. The bosses take advantage of them. In some cases we are paid 25 euros for 12 hours of work. Peanuts! Waking up at 4am coming back at 6pm, when do you have time to eat and rest? When do you have time to do something else apart from work? This is not a life!”
Documents and Contracts
Depending on the type of work and other factors, both undocumented and documented migrant workers are employed for these jobs. According to the testimonies collected, undocumented workers are preferred in farming and in the warehouse work described above. Companies offer no contract, saving on taxes, insurance and contributions for the workers. Where both documented and undocumented people work together, undocumented workers are often paid less. Contracts often state only a fraction of the working hours that are actually worked. Often only part of the salary is paid in the workers’ bank account, while the rest is given in cash. Changes in workng condition and pay are imposed on workers, without changes in contract. Middle-men In many testimonies, middle-men are mentioned. They have various names and tasks (small boss, middle-man, driver, supervisor) but they always act as a “mediator” between employer and migrant workers. In some cases, they are the only contact workers have with the employer’s company. They find new workers, they control the workers, in some cases they drive workers to the workplace. They pay migrant workers and take a cut on their salary. They are often migrant workers themselves. In many of these cases, gender is also another factor used as form of exploitation, several women have reported that they are abused in the working places.
“The boss told her, she can get the job if she has sex with him. The boss did it already with other girls”
Self-organisation, Self-determination and Autonomy
Many people in Athens still have no idea about the everyday life struggles active in neighborhoods, suburbs and industrial area in the periphery of the city, where people fight for their own autonomy and self-determination against racism, sexism and bosses. The institutionalised actors, for example unions are generally unable to organize struggles in most workplaces, especially for workers coming from minority groups like Roma, or people who are racialised and sexualised for their skin colour or gender identity. And, in general, people who are forced to live the “migrant” condition, are institutionally excluded from social rights. Despite these conditions people not only resist and survive such systemic exploitation, but also self-organise themselves.
“They told us from today we take 10 euros more from your payment – so you get 30 euros per day. They pay us 50 euros and they already take 10 for the transport to the warehouse. I look at the other worker when the small boss came to pick up us. He asked me – are you coming to work today – I said – no! – And when the small boss asked the other worker – and you? – she said no! – We did not go to work and the day after we met with the big boss, who told us that he did not know that the other boss wanted 10 euros more from us and finally, he said that everything will be as it was before.”
Μια συν-έρευνα πάνω στην ρατσιστική εκμετάλλευση στην Αθήνα – Σύντομη εκδοχή- Εργασία σε εξέλιξη-Scroll for englishInternational Workers of Athens (ομάδα εργασίας της συνέλευσης Solidarity with Migrants)«Οι
άνθρωποι ξυπνούν στις 4 ή στις 5 το πρωί για να πάνε να δουλέψουν στα χωράφια. Μερικές φορές δεν πληρώνονται καν. Τα αφεντικά τα εκμεταλλεύονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις πληρώνονται 25 ευρώ για 12 ώρες εργασίας. Ψίχουλα! Ξυπνώντας στις 4, επιστρέφοντας στις 18, πότε έχεις χρόνο για φαγητό και ξεκούραση; Πότε έχεις χρόνο να κάνεις κάτι άλλο εκτός από τη δουλειά; Αυτό δεν είναι ζωή!».Εισαγωγή:Τους τελευταίους μήνες, η συνέλευση Solidarity With Migrants συγκέντρωσε και συζήτησε εμπειρίες σε κοινές θεματικές συνελεύσεις ντόπιων-μεταναστών/στριών-διεθνιστών/στριών σχετικά με τις συνθήκες εργασίας για τους μετανάστες εργάτες στην Αθήνα και γύρω από αυτήν. Αυτό το κείμενο είναι το πρώτο βήμα της συλλογικής μας προσπάθειας. Περιλαμβάνει αρχικούς προβληματισμούς, μια προσπάθεια χαρτογράφησης των τόπων εκμετάλλευσης, μαρτυρίες και μερικά σημεία ανάλυσης για το πώς οι πολιτικές του ρατσισμού και της μετανάστευσης διασταυρώνονται με τους μηχανισμούς εκμετάλλευσης. Ωστόσο, δεν αρκεί η συλλογή και η ανταλλαγή πληροφοριών. Οι ακόλουθες σελίδες είναι μια συν-έρευνα: ένα σημείο εκκίνησης μιας συλλογικής και αυτόνομης διαδικασίας μέσω της οποίας η παραγωγή γνώσης είναι επίσης μια ευκαιρία για αμοιβαία μάθηση, ξε-μάθηση στερεοτύπων και συλλογική αυτοδιάθεση, για έκφραση αντιφάσεων και συγκρούσεων, για την αναγνώριση και την υπέρβαση των ταξικών, φυλετικών και έμφυλων διαφορών και μεταξύ ανθρώπων που μοιράζονται διαφορετικές πολιτικές προοπτικές και ιδεολογίες.«Η συν-έρευνα είναι η οργάνωση της εργατικής αυτονομίας, ή δεν υπάρχει»Τοποθεσίες και ΚλάδοιΑρχικά, γνωρίσαμε, συζητήσαμε και χαρτογραφήσαμε μαζί βασικούς τόπους εκμετάλλευσης μεταναστών εργατών, ιδιαίτερα τη Ριτσώνα, τη Μάνδρα και τον Ασπρόπυργο, το λιμάνι μεταξύ Πειραιά και Ελευσίνας, αλλά και άλλες εμπειρίες που συγκεντρώθηκαν στη Ρόδο και στις αγροτικές περιοχές γύρω από την Πάτρα.«Μας πάνε στο σταθμό των λεωφορείων και μας αναθέτουν σε διάφορες εργασίες. Ασχολούμαστε με τα ψάρια, ανακύκλωση των σκουπιδιών, υπάρχει χώρος για πλύσιμο σεντονιών ξενοδοχείων, σήμανση προϊόντων, φόρτωση και εκφόρτωση φορτηγών και άλλος χώρος όπου τυπώνουν εφημερίδες».Από την Αθήνα, και γύρω από τη Μάνδρα και τον Ασπρόπυργο, παίρνουν κόσμο από σταθμούς λεωφορείων της πόλης και τα μεταφέρουν σε αυτή την περιοχή και σε αποθήκες, που φαίνονται κλειστές από έξω, όπου προσλαμβάνονται εργάτες/τριες για διαφορετικές εργασίες:1. Σήμανση (barcodes) για εθνικές και πολυεθνικές εταιρείες, όπως τα Jumbo και η Henkel. 2. Πλύσιμο σεντονιών και πετσετών από ξενοδοχεία και νοσοκομεία. 3. Εργασία στη βιομηχανία επεξεργασίας ψαριών. 4. Εργασία σε τυπογραφείο εφημερίδων. 5. Ανακύκλωση των σκουπιδιών. 6. Φόρτωση και εκφόρτωση εμπορευμάτων. «Δούλεψα για τα Jumbo. Έβαλα ετικέτα στα προϊόντα για 9 έως 10 ώρες καθημερινά. Με πλήρωσαν 28 ευρώ, αλλά πληρώνεις 5 με 10 ευρώ για να φτάσεις εκεί ή να επιστρέψεις, τι αξία έχει; Εφυγα. Αλλά έχω χαρτιά και μπορώ να βρω κάτι άλλο. Πολλοί άνθρωποι εργάζονται κάτω από αυτές τις συνθήκες «γιατί δεν έχουν χαρτιά και μπορούν εύκολα να εκβιαστούν. Δεν έχουν εναλλακτικές»Οι άνθρωποι εργάζονται για εταιρείες με συμβάσεις με αυτές τις συγκεκριμένες εργασίες. Για τις εργασίες επισήμανσης, για παράδειγμα, δεν προσλαμβάνονται από τα Jumbo και τη Henkel ή άλλες εταιρείες που παρέχουν προϊόντα προς επισήμανση, αλλά για υπεργολάβους. Οι άνθρωποι εργάζονται από τις 6 π.μ. συνεχόμενα, κατά μέσο όρο 8 έως 10 ώρες, 8 ώρες πληρώνονται 28 ευρώ (3,5 ευρώ/ώρα), 10 ώρες πληρώνονται 36 ευρώ (3,6 ευρώ/ώρα). Αυτοί οι άνθρωποι που διοικούν εργαζομένους είναι συνήθως μεσάζοντες, όχι τα πραγματικά αφεντικά των εταιρειών όπου εργάζονται οι άνθρωποι. Συνήθως προτιμώνται εργαζόμενοι χωρίς χαρτιά, αλλά υπάρχουν και άτομα με χαρτιά. Οι τελευταίοι/ες πληρώνονται μόνο λίγο παραπάνω.«Τα αφεντικά είναι Έλληνες και βάζουν λεφτά, φορτηγά και βανάκια. Οι μεσάζοντες είναι ξένοι και κρατούν μέρος των χρημάτων»Από την πανδημία του COVID-19, η διαδικασία μετατροπής των hotspot και των στρατοπέδων προσφύγων σε ένα μόνιμο υπαίθριο σύστημα φυλακών λειτουργεί σταθερά. Για την περιοχή της Αττικής, αυτό σήμαινε το κλείσιμο των στρατοπέδων προσφύγων εντός και πλησίον της πόλης (Ελευσίνα, Σκαραμαγκάς, Ελαιώνας, Οινόφυτα) και συγκέντρωση μεταναστευτικού πληθυσμού σε λιγότερους απομονωμένους χώρους στρατοπέδων (Σχιστό, Ριτσώνα, Μαλακάσα, Θήβα), με αυστηρότερους περιορισμούς. Περιμετρικά Τείχη και 24/7 ιδιωτική ασφάλεια. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτά τα στρατόπεδα που εξακολουθούν να υπάρχουν σήμερα βρίσκονται σε βασικούς χώρους εκμετάλλευσης μεταναστών εργαζομένων. Γύρω από τη Ριτσώνα, άνθρωποι εργάζονται στη γεωργία και στη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων. Μια σειρά από φαινομενικά κλειστές αποθήκες λειτουργούν κοντά στα στρατόπεδα προσφύγων της Μαλακάσας, των Οινόφυτων (κλειστά προς το παρόν) και της Ριτσώνας. Το ημερομίσθιο κυμαίνεται μεταξύ 30 και 40 ευρώ, δεν καταβάλλονται αργίες και αναρρωτικές άδειες και αυθαίρετα αφαιρείται ένα ποσό σε περίπτωση καθυστερημένης άφιξης στη δουλειά. Στην εργασία δεν υπάρχουν μέτρα ασφαλείας ή εξοπλισμός ασφαλείας.«Τραυματίστηκα ήδη 3 φορές στο μηχάνημα κοπής… αν δεν είμαι αρκετά γρήγορος, το αφεντικό μου φωνάζει λέξεις όπως «σκατά»… αλλά δεν θέλω να κάνω περισσότερα κομμάτια γιατί αυτό επηρεάζει και τους άλλους εργάτες στη γραμμή»Στη Ρόδο, ειδικά γυναίκες προσλαμβάνονται για την καθαριότητα ξενοδοχείων κατά την τουριστική περίοδο. Η δουλειά είναι συνήθως περίπου 8 ώρες την ημέρα και στα χαρτιά, οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα για μια ημέρα άδειας την εβδομάδα, αλλά είναι πολύ δύσκολο να το αποκτήσουν. Οι εργαζόμενες αναγκάζονται να εργάζονται επιπλέον ώρες εάν δεν τελειώσει η εργασία και δεν πληρώνονται αυτές οι ώρες. Τέτοιες πρακτικές χρησιμοποιούνται επίσης για την ενίσχυση των ρατσιστικών διακρίσεων μεταξύ λευκών και μαύρων και καφέ εργαζομένων.«Όταν δούλευα σε ένα ξενοδοχείο, οι λευκοί εργάτες τελείωναν στις 15:30. Για εμάς [οι μαύρες/οι] ήταν διαφορετικό, μας ανάγκαζαν να μείνουμε περισσότερο και οι επιπλέον ώρες δεν πληρώνονταν».Γύρω από την Πάτρα προσλαμβάνονται αρκετοί εργάτες στα αγροτικά χωράφια σε αυτήν την περιοχή ανάλογα με τις εποχές και τα προϊόντα, κυρίως πορτοκάλια και ελιές. Οι άνθρωποι μένουν σε εγκαταλελειμμένα και ερειπωμένα κτίρια και αν ο καιρός δεν είναι καλός για δουλειά στα χωράφια μένουν χωρίς καμία πληρωμή ή υποστήριξη.«Οι άνθρωποι ξυπνούν στις 4 ή 5 το πρωί για να πάνε να δουλέψουν στα χωράφια. Κάποιες φορές δεν πληρώνονται καν. Τα αφεντικά τα εκμεταλλεύονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις πληρώνονται 25 ευρώ για 12 ώρες εργασίας. Ψίχουλα! Ξυπνώντας στις 4 το πρωί επιστρέφοντας στις 6 το απόγευμα, πότε έχεις χρόνο για φαγητό και ξεκούραση; Πότε έχεις χρόνο να κάνεις κάτι άλλο εκτός από τη δουλειά; Αυτό δεν είναι ζωή!». Χαρτιά και ΣυμβάσειςΑνάλογα με το είδος της εργασίας και άλλους παράγοντες, τόσο οι μετανάστες/στριες χωρίς χαρτιά όσο και οι εγγεγραμμένοι/ες εργαζόμενοι/ες απασχολούνται για αυτές τις θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που συλλέχθηκαν, οι εργάτες/τριες χωρίς χαρτιά προτιμώνται στη γεωργία και στις εργασίες στις αποθήκες, που περιγράφονται παραπάνω. Οι εταιρείες δεν προσφέρουν καμία σύμβαση, εξοικονομούν φόρους, ασφάλειες και εισφορές για τους εργαζόμενους. Σε μέρη όπου τα άτομα με και χωρίς χαρτιά εργάζονται μαζί, τα εργαζόμενα χωρίς χαρτιά συχνά αμείβονται λιγότερο. Συχνά, τα συμβόλαια αναφέρουν μόνο ένα κλάσμα των ωρών εργασίας που πραγματοποιήθηκαν πραγματικά. Συχνά, μόνο μέρος του μισθού καταβάλλεται στον τραπεζικό λογαριασμό των εργαζομένων, ενώ το υπόλοιπο δίνεται σε μετρητά. Αλλαγές στην εργασιακή κατάσταση και τις αμοιβές επιβάλλονται άτυπα στους εργαζόμενους, χωρίς αλλαγές στη σύμβαση. Οι «ενδιάμεσοι» ή μεσάζοντες Σε πολλές μαρτυρίες αναφέρονται μεσάζοντες. Έχουν διάφορα ονόματα και καθήκοντα (μικρό αφεντικό, μεσαίος, οδηγός, προϊστάμενος) αλλά λειτουργούν πάντα ως «μεσολαβητές» μεταξύ εργοδότη και μεταναστών/στριών εργαζομένων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι η μόνη επαφή που έχουν οι εργαζόμενες με την εταιρεία του εργοδότη. Βρίσκουν νέους εργάτες, ελέγχουν τις εργάτριες, σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγούν εργάτες/τριες στο χώρο εργασίας. Πληρώνουν μεταναστά εργαζόμενα και περικόπτουν τους μισθούς τους. Συχνά είναι και οι ίδιοι μετανάστες εργάτες. Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, το φύλο είναι επίσης μια άλλη μορφή εκμετάλλευσης, πολλές γυναίκες έχουν αναφέρει ότι κακοποιούνται στους χώρους εργασίας.«Το αφεντικό της είπε ότι μπορεί να βρει τη δουλειά αν κάνει σεξ μαζί του. Το αφεντικό το έκανε ήδη με άλλα κορίτσια»Αυτοοργάνωση, Αυτοδιάθεση και ΑυτονομίαΣτην Αθήνα, υπάρχει γενικά μια αναγνωρισμένη αδυναμία των συνδικάτων να οργανώσουν αγώνες στους περισσότερους χώρους εργασίας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για εργαζομένους/ες που προέρχονται από μειονοτικές ομάδες όπως μετανάστες/στριες, ή Ρομά, αλλά και για άτομα που φυλετικά σεξουαλικοποιούνται λόγω του χρώματος του δέρματός τους ή της έμφυλης ταυτότητας. Και γενικά άτομα που αναγκάζονται να ζήσουν τη συνθήκη του «μεταναστευτικού», τα οποία είναι θεσμικά αποκλεισμένα από πολλά κοινωνικά δικαιώματα. Παρά αυτές τις συνθήκες, οι άνθρωποι όχι μόνο αντιστέκονται και επιβιώνουν σε μια τέτοια συστημική εκμετάλλευση, αλλά και αυτοοργανώνονται.«Μας είπαν από σήμερα παίρνουμε 10 ευρώ περισσότερα από την πληρωμή σας – έτσι θα παίρνετε πλέον 30 ευρώ την ημέρα. Μας πληρώνουν 50 ευρώ και ήδη παίρνουν 10 για τη μεταφορά στην αποθήκη. Κοιτάζω τον άλλο εργάτη και όταν ήρθε το μικρό αφεντικό να μας πάρει, αυτό με ρώτησε – θα έρθεις στη δουλειά σήμερα – του είπα – όχι! – Και όταν το μικρό αφεντικό ρώτησε τον άλλο εργάτη – και εσύ; – είπε όχι! – Δεν πήγαμε στη δουλειά και την επόμενη μέρα συναντηθήκαμε με το μεγάλο αφεντικό, που μας είπε ότι δεν ήξερε ότι το άλλο αφεντικό ήθελε 10 ευρώ παραπάνω από εμάς, και τελικά, είπε ότι όλα θα είναι όπως ήταν πριν»._________________________A Co-research Analysis on racist exploitation in Athens — Short Version – Work on progress International Workers of Athens (a working group of Solidarity With Migrants Assembly)“People wake up at 4 or 5AM to go to work in the fields. Sometimes they are not even paid. The bosses take advantage of them. In some cases are paid 25 euros for 12 hours of work. Peanuts! Waking up at 4, coming back at 18, when do you have time to eat and rest? When do you have time to do something else apart from work? This is not a life!”IntroOver the last few months, the Assembly of Solidarity with Migrants collected and discussed experiences, in common assemblies of locals-migrants-international solidarians, on the labour conditions for migrant workers in and around Athens. This document is the first step of our collective endeavour. It includes initial reflections, an attempt to map the sites of exploitation, testimonies and a few points of analysis on how racism and migration policies intersect with exploitation mechanisms. However, it is not enough to collect and share information. The following pages are a co-research: a starting point of a collective and autonomous process by which the production of knowledge is also an opportunity for learning and self-determination, for expressing contradictions and conflicts; for recognising and overcoming the class, race and gender differences between people who share different political perspectives and ideologies.”Either co-research is the organization of workers’ autonomy, or it does not exist”Locations / SectorsInitially we met and mapped together key sites of exploitation of migrant workers, especially Ritsona, Mandra and Aspropyrgos, and the port area stretching between Pireaus and Elefsina, but also other experiences where gathered on Rhodos and the agricultural areas around Patras.“They take us at the bus station and assign us to different works. We deal with fish; recycling the trash; there is a place for washing bed sheets of hotels, labelling products, loading and unloading of trucks and another place where they print newspapers”Around Mandra and Aspropyrgos, people are taken from bus stations in the city and brought to this area in warehouses, which look closed from outside, where workers are hired for different tasks.1. Labelling (barcodes) for national and multinational companies, such as Jumbo and Henkel. 2. Washing bed sheets and towels coming from hotels and hospitals. 3. Working in the fish processing industry. 4. Working in a newspaper printing press. 5. Recycling the trash. 6. Loading and unloading goods.“I worked for Jumbo. I labelled products for 9 to 10 hours everyday. They paid me 28 euros, but you pay 5 to 10 euros to get there or come back, what’s the value for it? I left. But I have papers and can find something else. Many people work under these conditions ‘cause they do not have papers and can be easily blackmailed. They don’t have alternatives”People work for companies contracted with these specific tasks. For the labelling tasks, for example, they are not hired by Jumbo, Henkel or other companies providing products to be labeled, but for subcontractors. People work from 6am ongoing, an average of 8 to 10 hours, 8 hours are paid 28 euro (3.5€/hour), 10 hours are paid 36 euro (3.6€/hour). Those people who manage workers are usually middlemen, not the actual bosses of the companies where people work. Workers without documents are usually preferred, but there are also people with documents. The latter are paid only a little bit more.“The bosses are Greek and they put money, trucks and vans. The middle-men are foreigners and they keep part of the money”Since the COVID-19 pandemic, the process of turning hotsposts and reception camps into a permanent open-air prison system has worked steadily. For the Attiki region, this meant the closure of camps within and close to the city (Elefsina, Skaramangas, Eleonas, Oinofita) and the concentration of migrant population in fewer isolated camps (Schisto, Ritsona, Malakasa, Thiva), with stricter restrictions, perimetral walls and 24/7 private security. It is not irrelevant that those camps that are still open today are located in key sites for the exploitation of migrant workers. Around Ritsona, people work in farming and in the food processing industry, for example in companies subcontracted by LIDL. A number of seemingly-closed warehouses operate near the refugees’ camps of Malakasa, Oinofyta (currently closed) and Ritsona. The daily wage is between €30 and €40, holidays and sick leaves are not paid and an amount is arbitrarily deducted if arriving late at work. On the job there are no safety measures or safety equipment.“I was already injured 3 times at the cutting machine… if I am not fast enough, the boss is shouting me words like “shit”… but I don’t want to do more pieces because this also affects the other workers along the assembly line”In Rhodos, especially women are hired to clean hotels during the tourist season. The job is usually about 8 hours per day and on paper, workers have the right to a day off per week, but it is very difficult to get it. Workers are forced to work extra hours if the work is not finished and these hours are not paid. Such practices are also used to reinforce racist discrimination between white and black and brown workers.“When I was working in a hotel, the white workers were finishing at 15:30. For us [blacks] was different, they were forcing us to stay longer and the extra hours were not paid”Around Patras, several workers are hired in the agricultural fields in this area according to the different seasons and products, mainly oranges and olives. People are left in abandoned and ruined buildings and if the weather is not good for working in the fields are left without any payment or support.“People wake up at 4 or 5 in the morning to go to work in the fields. Sometime they are not even paid. The bosses take advantage of them. In some cases we are paid 25 euros for 12 hours of work. Peanuts! Waking up at 4am coming back at 6pm, when do you have time to eat and rest? When do you have time to do something else apart from work? This is not a life!”Documents and ContractsDepending on the type of work and other factors, both undocumented and documented migrant workers are employed for these jobs. According to the testimonies collected, undocumented workers are preferred in farming and in the warehouse work described above. Companies offer no contract, saving on taxes, insurance and contributions for the workers. Where both documented and undocumented people work together, undocumented workers are often paid less. Contracts often state only a fraction of the working hours that are actually worked. Often only part of the salary is paid in the workers’ bank account, while the rest is given in cash. Changes in workng condition and pay are imposed on workers, without changes in contract. Middle-men In many testimonies, middle-men are mentioned. They have various names and tasks (small boss, middle-man, driver, supervisor) but they always act as a “mediator” between employer and migrant workers. In some cases, they are the only contact workers have with the employer’s company. They find new workers, they control the workers, in some cases they drive workers to the workplace. They pay migrant workers and take a cut on their salary. They are often migrant workers themselves. In many of these cases, gender is also another factor used as form of exploitation, several women have reported that they are abused in the working places.“The boss told her, she can get the job if she has sex with him. The boss did it already with other girls”Self-organisation, Self-determination and AutonomyMany people in Athens still have no idea about the everyday life struggles active in neighborhoods, suburbs and industrial area in the periphery of the city, where people fight for their own autonomy and self-determination against racism, sexism and bosses. The institutionalised actors, for example unions are generally unable to organize struggles in most workplaces, especially for workers coming from minority groups like Roma, or people who are racialised and sexualised for their skin colour or gender identity. And, in general, people who are forced to live the “migrant” condition, are institutionally excluded from social rights. Despite these conditions people not only resist and survive such systemic exploitation, but also self-organise themselves.“They told us from today we take 10 euros more from your payment – so you get 30 euros per day. They pay us 50 euros and they already take 10 for the transport to the warehouse. I look at the other worker when the small boss came to pick up us. He asked me – are you coming to work today – I said – no! – And when the small boss asked the other worker – and you? – she said no! – We did not go to work and the day after we met with the big boss, who told us that he did not know that the other boss wanted 10 euros more from us and finally, he said that everything will be as it was before.”
