«Όταν έρχεσαι και αγοράζεις στο supermarket τα τρόφιμά σου, τα έχω πακετάρει εγώ δουλεύοντας έξω από το supermarket, σε μια αποθήκη, αλλά εσύ δεν με βλέπεις»
X, αφρικανικής καταγωγής σύντροφος εργάτης και κάτοικος camp προσφύγων, σε πρόσφατη πολιτική εκδήλωση.
Πριν ένα περίπου μήνα, ο επιχειρηματίας Χρήστος Γιαλλιάς βρέθηκε δολοφονημένος, με το απανθρακωμένο πτώμα του να εντοπίζεται μέσα στο αυτοκίνητό του. Ήταν, σύμφωνα με τα ΜΜΕ, μια υπόθεση greek μαφιόζικου ξεκαθαρίσματος. Σύμφωνα με τα ΜΜΕ, ο Χ. Γιαλλιάς «ο επιχειρηματίας επρόκειτο να δικαστεί στις 16 Φεβρουαρίου 2024, καθώς ήταν αντιμέτωπος με την κατηγορία της «φοροδιαφυγής από κοινού και κατ’ εξακολούθηση με την μορφή της αποδοχής εικονικών φορολογικών στοιχείων για συναλλαγές ανύπαρκτες στο σύνολό τους, η συνολική αξία των οποίων υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ». Με τις ίδιες κατηγορίες βαρύνεται και ένας ακόμη επιχειρηματίας με τον οποίο ο κ. Γιαλλιάς είχε συνεργαστεί κατά το παρελθόν. Ο κ. Γιαλλιάς ήταν ιδιοκτήτης των διεθνώς αναγνωρισμένων εταιρειών, ΦΑΡΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ, G&G, G-EXPRESS, την BELLA GRECO με έδρα το Μιλάνο, που απασχολεί περισσότερους από 2000 εργαζόμενους. Ο επιχειρηματίας υπήρξε, επίσης, ιδιοκτήτης της ομάδας του ΑΟ Τρικάλων, της ΠΑΕ Πανελευσινιακός και είναι αυτός που ανέκτησε την ομάδα του Μανδραϊκού»[1].
Συμπτωματικά, λίγες μέρες πριν τη δολοφονία, του ιδιοκτήτη της GIEXPRESS, τo βράδυ της 23ης Ιανουαρίου και ξημερώματα της 24ης Ιανουαρίου, μια ομάδα τουλάχιστον 40-50 μεταναστών/στριών εργαζομένων από διάφορες χώρες που ζουν στο στρατόπεδο προσφύγων της Ριτσώνας, ξεκίνησαν μια απεργία, αφού το αφεντικό τους χρωστούσε δεδουλευμένα τουλάχιστον 2 μηνών. Οι εργάτες/τριες κατάφεραν να διεκδικήσουν τα μεροκάματα τους και το αφεντικό να πλήρωσε το ίδιο βράδυ μέρος από τα χρήματά τους. Η απεργία λειτούργησε με το μπλοκάρισμα του λεωφορείου της εταιρείας GI EXPRESS που φέρνει εργάτες/τριες από στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστ(ρι)ών εκτός Αττικής (μέχρι πρόσφατα, τουλάχιστον από τα στρατόπεδα στη Ριτσώνα, το Σχιστό και την Κόριθνο) στο εργοστάσιο της ίδιας εταιρείας στη βιομηχανική ζώνη Ασπρόπυργου-Μαγούλας. Οι εργάτες και εργάτριες δήλωσαν εκείνη ότι τη νύχτα δεν θα δούλευαν, αλλά θα πληρώνονταν για τα δεδουλευμένα τους. Παρά το γεγονός ότι το αφεντικό απείλησε να εγκαταλείψει τους/τις εργαζόμενες μέσα στη νύχτα στη βιομηχανική περιοχή που εργάζονται έξω από την Αθήνα, αυτοί/ες κατάφεραν επίσης να αναγκάσουν την επιχείρηση να παράσχει λεωφορείο για να επιστρέψουν στο camp. Από όσα γνωρίζουμε, οι εργαζόμενοι/ες μετανάστες/στριες πήραν τα δεδουλευμένα τους. Ωστόσο, φαίνεται ότι λίγες μέρες μετά, κάποιες μετανάστριες εργάτριες απολύθηκαν εκδικητικά, κάποιοι άλλοι μετανάστες/στριες εξωθήθηκαν στην παραίτηση, ενώ ένα άλλο κομμάτι εργατών/εργατριών θέλησε να φύγει από αυτή τη δουλειά αναζητώντας πιο αξιοπρεπείς όρους εργασίας.
H GI EXPRESS είναι μια μεγάλη ελληνική επιχείρηση συσκευασίας και φορτοεκφόρτωσης, που βρίσκεται στην περιοχή της Μάνδρας, δίπλα από το Θριάσειο Νοσοκομείο και τα ΕΛΠΕ.Έχει πάνω από 500 εργαζομένους/ες και έχει πελάτες πάνω από 150 επιχειρήσεις. Σύμφωνα με το επίσημο site της και το δημόσια εκτεθειμένο πελατολόγιο, μερικές από αυτές είναι τα Jumbo, Market In, supermarket Κρητικός, PRAKTIKER[2] ενώ, σύμφωνα με μαρτυρίες εργαζομένων, πελάτης είναι επίσης και τα ZARA. Mεταξύ αυτών των εργαζομένων, βρίσκονται και μετανάστες/στριες από τα camps της Ριτσώνας, του Σχιστού, της Κορίνθου, ίσως και από αλλού. Η GIExpress τους μεταφέρει με δικά της πούλμαν απευθείας από τα camps στο χώρο εργασίας.Οι μετανάστ(ρι)ες εργάτ(ρι)ες δουλεύουν σε αυτή είτε υπό καθεστώς «μαύρης» εργασίας είτε με συμβάσεις που δεν ανταποκρίνονται στους όρους με τους οποίους δουλεύουν. Οι βάρδιες τους τελειώνουν τη νύχτα και μετά από 4 ώρες ξεκινούν την επόμενη βάρδια και σε περιπτώσεις που αρνηθούν να δουλέψουν διπλές βάρδιες απολύονται με παράνομο τρόπο και δηλώνονται ότι υπέγραψαν χαρτί παραίτησης χωρίς να τους έχει δώσει τίποτα. Δεν τους καταβάλλονται δώρα, επιδόματα και αργίες ενώ σε περίπτωση ασθένειας ή εργατικού ατυχήματος έρχονται αντιμέτωποι-ες με εκβιασμούς από την εργοδοσία.
Η GI Express αποτελεί κομμάτι ενός ευρύτερου ελλαδικού στρατιωτικο-οικονομικού συμπλέγματος ρατσιστικού-ταξικού πολέμου και εκμετάλλευσης: ένα σύστημα στρατιωτικού αντιμεταναστευτικού πολέμου στα σύνορα, εγκλεισμού μεταναστών/στριών σε κέντρα κράτησης, καταπάτησης του δικαιώματος στο άσυλο για τη πλειοψηφία των μεταναστρών/στριών, ρατσιστικών αστυνομικών πογκρόμ, παρανομοποίησης των μεταναστών/στριών, εργοδοτικού εκβιασμού και εργασιακής υπερεκμετάλλευσης από το μικρό και μεγάλο κεφάλαιο στον ελλαδικό χώρο. Η συγκεκριμένη επιχείρηση δραστηριοποιείται μάλιστα στην περιοχή Μάνδρας-Ασπρόπυργου, μέσα στην ευρύτερη ζώνη που συνδέει τα λιμάνια Πειραιά και ναυπηγεία Σκαραμαγκά με το Θριάσιο Πεδίο, τα camps των μεταναστών/στριών, γραμμές εμπορικών αμαξοστοιχιών που συνδέουν το κέντρο της Αθήνας τον Πειραιά, ορατές και αόρατες αποθήκες – logistic centers παρανομοποιημένης εργασίας, αλλά και τις πολυεθνικές γειτονιές του κέντρου όπως τα Πατήσια και τη Βικτώρια. Πρόκειται δηλαδή για ένα σύμπλεγμα κράτους-εργοδοτών, αποικιακής-ρατσιστικής, ταξικής και πατριαρχικής εκμετάλλευσης που εμπλέκει τόσο ελληνικές όσο και μη ελληνικές πολυεθνικές επιχειρήσεις, παίρνοντας τυπικές-νομικές και άτυπες ή παράνομες μορφές, και το οποίο ελάχιστα έχει γίνει γνωστό στη δημόσια σφαίρα και ως προς τις συγκεκριμένες του διαστάσεις, και την αορατοποιημένη εμπλοκή μεγάλων επιχειρήσεων όπως η HENKEL HELLAS, JUMBO, ZARA, κ.α.[3].
Το μοντέλο είναι απλό, και μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: αποθήκες συσκευασίας και άλλων εργασιών κάπου στον Ασπρόπυργο ή παράλληλα της Εθνικής Οδού, παρανομοποιημένη ή/και υποτιμημένη εργασία μεταναστών/στριών, εξωτερική συνεργασία με άλλες μεγάλες επιχειρήσεις, που έτσι εκμεταλλεύονται την εργασία των μεταναστών/στριών (συχνά από στρατόπεδα προσφύγων), χωρίς οι ίδιες να χαλάνε το ”εταιρικό και κοινωνικό τους προφίλ”. Η απεργία των μεταναστών/στριών, χωρίς να έχει κάποια συνδικαλιστική κάλυψη, εντάσσεται σε μια ευρύτερη τοπική και παγκόσμια κίνηση ανατίμησης, μέσω των ταξικών, αντιρατσιστικών και τρανσφεμινιστικών αγώνων, του πολυεθνικού προλεταριάτου σε επιχειρήσεις όπως η Amazon, η –Efood, η Volt, τα Zara κ.α, όπου εργατικοί αγώνες, σωματεία και άλλες άτυπες ή και πιο άγριες μορφές ξεπηδούν σε τέτοιες επιχειρήσεις, σε επιχειρήσεις διανομής όπως η E-Food και η Volt, και σε άλλα εργασιακά κάτεργα. Στη GI EXPRESS, τα μεροκάματα αντρών και γυναικών εργαζομένων διαφέρουν – οι γυναίκες παίρνουν λιγότερα. Πολύ συχνά, μιλάμε για τα σύνορα ή για τα χωράφια ως πραγματικούς χώρους πολεμικής καταστολής, ελέγχου και στυγνής εργασιακής εκμετάλλευσης μεταναστών/στριών. Λιγότερο συχνά, όμως, μιλάμε για τα στρατόπεδα προσφύγων γύρω από την Αθήνα και τους εργασιακούς χώρους κοντά και μέσα στην Αθήνα όπου ελληνικά και ξένα αφεντικά υπερεκμεταλλεύονται μετανάστες/στριες.
Όπως δείχνουν οι επισκέψεις μας στα στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων και η κοινή επικοινωνία ντόπιων-μεταναστριών-διεθνιστών/στριών αλληλέγγυων, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και ελέγχου των «μεταναστευτικών ροών» αποτελούν πραγματικό εργαστήριο δοκιμής για τα νέα εργαλεία που κεφάλαιο και κράτους θα εφαρμόσουν πάνω σε καταπιεζόμενους/ες πλεονάζοντες πληθυσμούς: στο lockdown, με πρόφαση τη πανδημία, μέχρι πρότινος «ανοιχτά camps» γύρω από την Αθήνα μετατράπηκαν σε κλειστά, κατάσταση που επικυρώθηκε εκ των υστέρων με το νέο νομικό status των «κλειστών ελεγχόμενων» κέντρων. Την ίδια στιγμή, τα σύνορα, τα camps, οι πόλεις αποτελούν εργαστήριο πειραματισμού με νέες μεθόδους καταστολής, παρανομοποίησης και εργασιακής εκμετάλλευσης, που περιλαμβάνουν και ένα διαρκώς ανανεούμενο νομικό οπλοστάσιο, που έχει ως στόχο να διευκολύνει την εργασιακή εκμετάλλευση των μεταναστών/στριών, αφού πρώτα τους έχει καταστείλει και φτωχοποιήσει ο ελληνικός ρατσιστικός καπιταλισμός. Η νέα νομοθεσία για τα «τρία χρόνια εργασίας και νομιμοποίησης», ο περιορισμός των μηνών που πρέπει να έχει κάποιος εγγραφεί ως αιτούντας άσυλο για να μπορεί να εργαστεί (από 6 σε 2 μήνες), δείχνουν πως η GIEXPRESS αποτελεί εικόνα από το παρόν και το μέλλον του ελληνικού και ευρωπαικού καπιταλισμού: εργατικές τάξεις και κοινωνίες που θα γίνονται όλο και πιο πολυεθνικές, παράλληλα με την υποτίμηση της αξίας της εργασιακής τους δύναμης, για την υπέρβαση της καπιταλιστικής κρίσης των αφεντικών. Αλλά και μια κοινωνική και πολιτική συνθήκη πιο πυκνών σχέσεων ντόπιων-μεταναστριών, και μεταναστών-ρομά-μπαλαμών. Ήδη βλέπουμε να πληθαίνουν οι πολυεθνικοί εργασιακοί χώροι, όχι μόνο στα χωράφια αλλά και μέσα στις πόλεις, στις αποθήκες, στα λιμάνια, στα εστιατόρια και στα ξενοδοχεία, στα αεροδρόμια, στα supermarket, όσο και οι συναντήσεις μας στις μητροπολίτικης Αθήνας, και αλλού.
Η καρδιά του κοινωνικού πολέμου, και στην Ελλάδα, χτυπάει στο πολυεθνικό πλήθος των καταπιεσμένων και εργαζομένων. Εδώ παίζονται και θα παιχτούν όλα τα τωρινά και μελλοντικά σχέδια καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης, αλλά και οι ίδιες μας οι τύχες και οι ζωές μας. Ο ελλαδικός χώρος που ανοίγεται από το λιμάνι του Πειραιά και τα ναυπηγεία μέχρι τον Ασπρόπυργο και το πολυεθνικό κέντρο της Αθήνας, θα μετατραπεί όλο και περισσότερο σε μια απέραντη ”αλυσίδα αξίας”, δηλαδή εκμετάλλευσης μεταναστών/στριών, Ρομά και ντόπιων που ζουν στον Πειραιά, στην Αθήνα αλλά και στις γύρω περιοχές εκτός του αστικού ιστού, σε στρατόπεδα προσφύγων και αλλού. Εδώ λοιπόν θα παιχτούν οι ζωές μας, και αυτό το «εδώ» μπορεί να είναι από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, όπου το Ελληνικό Κράτος εμπλέκεται όλο και περισσότερο στις πολεμικές επιχειρήσεις, μέχρι τις γειτονιές και τα προάστια της Αθήνας. Με όπλο την αλληλεγγύη, με πιο πολλή επικοινωνία που ξεκινάει από τα προβλήματά μας, την επιθυμία μας να ζήσουμε μαζί και τους κοινούς πολιτικούς μας σκοπούς, χτίζουμε το παρόν και το μέλλον των αγώνων μας, και τη νέα μας ζωή.
ΚΟΙΝΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΩΝ-ΡΟΜΑ ΚΑΙ ΜΠΑΛΑΜΩΝ ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΩΝ ΑΦΕΝΤΙΚΩΝ
Υ.Γ: Για έναν οδηγό με βασικά εργασιακά δικαιώματα σε πέντε γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, ούρντου, φάρσι, αραβικά), βλ. το σάιτ του solidarity with migrants
https://solidaritywithmigrants.org/labor-rights/
πρώτη δημοσίευση: https://athens.indymedia.org/post/1629996/#1648086
[2] . https://www.gi-express.gr/%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CE%AF%CE%B1#pelatologio
[3] . Για μια πρώτη εμπειρικο-πολιτική προσέγγιση, βλ. το σύντομο κείμενό μας, «μια συν-έρευνα πάνω στη ρατσιστική εκμετάλλευση στην Αθήνα – σύντομη εκδοχή», https://solidaritywithmigrants.org/466-2/
